Η φτώχεια είναι ο μεγαλύτερος ρατσισμός

         Πολλές φορές δεν μπορούμε να κατανοήσουμε ή δε θέλουμε να αποδεχτούμε το γεγονός ότι υποσυνείδητα περιθωριοποιούμε άτομα κατωτέρων κοινωνικών τάξεων με κύριο κριτήριο την κατοχή υλικών αγαθών. Αν και είναι δεδομένο πως τέτοιες συμπεριφορές δεν θεωρούνται αποδέκτες από την σύγχρονη ''αντιρατσιστική” κοινωνία, αυτό δεν στέκεται εμπόδιο στην ανοχή αυτών.

         Αρκετοί είναι οι παράγοντες οι όποιοι οδηγούν σε αυτή τη μορφή κοινωνικού ρατσισμού, άλλα ο κυριότερος είναι η αδυναμία των ατόμων με περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες να ανταπεξέλθουν στα σημερινά καταναλωτικά πρότυπα και στα οικονομικά δεδομένα. Έτσι ενώ μεν τα άτομα αυτά μπορούν να εισπράξουν τα προς το ζην, δεν έχουν τη δυνατότητα για επιπλέον πολυτέλειες όπως για παράδειγμα προϊόντα τελευταίας τεχνολογίας ή επωνύμων ρούχων Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την λανθασμένη κατάταξη τους σε κατωτέρα κοινωνικά στρωματά και τον αποκλεισμό τους από πολλούς τομείς της κοινωνικής ζωής. Σαν να μην έφτανε αυτό τόσο οι ενήλικες όσο και τα παιδιά αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στην καθημερινότητα τους λόγω αυτής της μορφής ρατσισμού και οδηγούνται σε καταστάσεις όπου πρέπει να υπομείνουν την κακία των ομήρων τους, πράγμα το οποίο επηρεάζει άμεσα την ψυχολογία τους.

       Η χειρότερη αντίληψη, όμως, είναι ότι οι άνθρωποι χωρίς οικονομική ευχέρεια δεν έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο, μια αντίληψη ψευδής και κατακριτέα. Αυτό πολλές φορές μπορεί να στερήσει από κάποιον την επαγγελματική του αποκατάσταση, αφού οι άνθρωποι έχουν την τάση να βασίζονται στο ''φαίνεσθαι' χωρίς να ψάχνουν τι κρύβεται πίσω από αυτό. Επιπλέον, ιδιαίτερα ειρωνικό είναι το γεγονός ότι άτομα μέτριου επίπεδου μόρφωσης αντιμετωπίζουν με αλαζονεία και υπεροψία άλλα άτομα με μοναδικό κριτήριο τις οικονομικές δυνατότητες. Ευτυχώς με την εξέλιξη της κοινωνίας έχει γίνει πολύ πιο κατανοητό ότι η μόρφωση δεν είναι σε καμία των περιπτώσεων ανάλογη με την κατοχή υλικού πλούτου.

      Δυστυχώς η παραπάνω αντίληψη δεν είναι η μόνη που κυριαρχεί στις μέρες μας. Η πεποίθηση ορισμένων ανθρώπων ότι οι επίπονες, ανθυγιεινές και χειρωνακτικές εργασίες που επιφέρουν μικρό εισόδημα προορίζονται για τους φτωχότερους ανθρώπους είναι ευρέως αποδέκτη ακόμα κι από μικρά παιδιά Παράλληλα με αυτή την άποψη διατυπώνεται ότι στα άτομα αυτά δεν μπορεί να παρατηρηθεί ανοδική κοινωνική κινητικότητα, δηλαδή η αλλαγή κοινωνικού στρώματος σε ένα ανώτερο. Αυτό το μοτίβο μας θυμίζει την αρχαία Ελλάδα όπου οι δούλοι και τα παιδιά τους ήταν αναγκασμένοι να παραμένουν δούλοι για όλη τους τη ζωή. Επίσης, όχι μόνο θεωρούνται υποδεέστεροι από τους υπόλοιπους, ”κανονικούς” ανθρώπους, άλλα συχνά είναι οι πιο κοινοί αποδέκτες της καχυποψίας όταν συνδέονται με οποιοδήποτε τρόπο με κάποιο παράπτωμα, ακόμη και αν ο τρόπος σύνδεσης δεν είναι εντελώς προφανής.

     Από την άλλη πλευρά, παρ’ όλες τις προσπάθειες του περίγυρου δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου τα ίδια τα άτομα ευθύνονται για τον κοινωνικό τους αποκλεισμό. Πολλές φορές η εσωτερική τους ψυχοσύνθεση είναι υπεύθυνη για την συμπεριφορά τους, συχνά παράξενη δίνοντας την εντύπωση του απόμακρου και απομονωμένου ανθρώπου, η όποια τους εμποδίζει να αποκτούν γνωριμίες όπως επίσης και φίλους Οι ίδιοι νιώθουν κατώτεροι και λόγω του φόβου της περιθωριοποίησης προτιμούν να είναι μόνοι τους παρά να υπάρχει πιθανότητα απόρριψης κατά την προσπάθεια κοινωνικοποίησης.

     Εν κατακλείδι, ακόμη και σε σημερινές, εξελιγμένες κοινωνίες αυτή η μορφή ρατσισμού δεν έχει καταπολεμηθεί και θεωρείται καθημερινό φαινόμενο. Μάλιστα, τόσο συχνό φαινόμενο που πολλές φορές αδυνατούμε να το αντιληφθούμε, πράγμα που οδηγεί στην απραξία, η οποία είναι ένας από τους κυριότερους παράγοντες που συμβάλλουν στην μετατροπή του σε μάστιγα. Όπως διατύπωσε και ο ειρηνιστής Νέλσον Μαντέλα ‘’Δεν με φοβίζει η κακία των κακών, αλλά η απραξία των καλών’’. Ωστόσο πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι που θα αγωνίζονται για το καλό των συνανθρώπων τους και θα είναι αυτοί που θα αλλάξουν τον κόσμο. Σημαντικό είναι να ανήκουμε και εμείς σε αυτά τα σύνολα ανθρώπων τα οποία δεν αποτελούνε μέρος αλλά λύση του προβλήματος.

Κατσούδας Παντελεήμων, Λασπιάς Δημήτριος, Κατσούδας Νικόλαος