Συνέντευξη με τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών κ. Χρήστο Σταϊκούρα

1. Κύριε Υπουργέ, σας ευχαριστούμε που δεχτήκατε να βρεθούμε και να συζητήσουμε μαζί σας. Νιώθουμε κατά μια έννοια τυχεροί που μας παραχωρήσατε το προνόμιο να σας «ανακρίνουμε». Έχουμε πολλά να πούμε. Οι απαντήσεις σας θα έχουν βαρύνουσα σημασία και θα προσδώσουν ιδιαίτερη τιμή και αξία τόσο σ’ εμάς και στην εφημερίδα μας όσο και στο σχολείο μας. Δεν είμαστε επαγγελματίες δημοσιογράφοι, γι’ αυτό συγχωρέστε μας αν διακρίνετε κάτι που ίσως σας φανεί άκομψο στις ερωτήσεις μας. Κύριε Υπουργέ, θα μπορούσατε να μας πείτε με λίγα λόγια ποιος είναι ο Χρήστος Σταϊκούρας;

Κατ’ αρχάς, θέλω να σας συγχαρώ για την εξαιρετική πρωτοβουλία σας.

Και να σας ευχαριστήσω για την φιλοξενία στις σελίδες της εφημερίδας σας.

Είναι, ειλικρινά, μεγάλη μου χαρά και τιμή.

Πολύ περισσότερο επειδή βλέπω ότι, παρά το νεαρό της ηλικίας σας, είστε εξαιρετικά ευαισθητοποιημένοι και ενημερωμένοι σχετικά με τα δημόσια πράγματα και την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας.

Μου θυμίζετε τον εαυτό μου σε αυτή την ηλικία, πριν από αρκετά χρόνια…

Γεννήθηκα, λοιπόν, στη Λαμία, το 1973.

Μεγάλωσα όμως στην Αθήνα, όπου και τελείωσα το 39^ο Δημόσιο Γυμνάσιο και Λύκειο, στην Κυψέλη.

Μεγάλο μέρος της ζωή μου το περνούσα στη Λαμία.

Στη συνέχεια, μέσω των πανελλήνιων εξετάσεων, εισήλθα στη Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, από όπου αποφοίτησα, το 1996.

Υπηρέτησα τη στρατιωτική μου θητεία στην Πολεμική Αεροπορία.

Συνέχισα τις σπουδές μου στην Αγγλία, σε μεταπτυχιακό και διδακτορικό επίπεδο, με κατεύθυνση τα οικονομικά.

Επέστρεψα στην πατρίδα μας το 2001, όπου δούλεψα αρχικά στον ιδιωτικό τραπεζικό τομέα και μετέπειτα ως καθηγητής σε Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της χώρας, λαμβάνοντας τη θέση του Επίκουρου Καθηγητή στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Έπειτα ήρθε η πολιτική και η ακαδημαϊκή διαδρομή ετέθη σε αναστολή…

Από το 2007, με την ψήφο των συμπατριωτών μου, εκλέγομαι Βουλευτής Φθιώτιδας με τη Νέα Δημοκρατία.

Επανεκλέχθηκα στις εκλογές του 2009 και του 2012.

Ενώ, από τον Ιούνιο του 2012, μετά τις τελευταίες εθνικές εκλογές, μου έχουν ανατεθεί τα καθήκοντα του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών.

Τέλος, αλλά το πιο σημαντικό, είμαι παντρεμένος και έχω μία κόρη που πηγαίνει στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου.

2. Ως Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών τι λέτε, θα βγει η πατρίδα μας από το τούνελ; Υπάρχει φως; Θα ‘ναι μακρύς ο χειμώνας; Θα έρθει η άνοιξη και πότε; Υπάρχει success story τελικά;

Εργάζομαι, όπως και οι άλλοι συναδελφοί μου, ώστε η πατρίδα μας να βγει από το «τούνελ» μία ώρα αρχύτερα.

Και πιστέψτε με, σήμερα, είμαστε πιο κοντά από ποτέ, ώστε η χώρα μας να τα καταφέρει.

Αυτό είναι αποτέλεσμα των τεράστιων, των πρωτόγνωρων θυσιών της ελληνικής κοινωνίας.

Πετύχαμε το νοικοκύρεμα των δημόσιων οικονομικών, με πολλή προσπάθεια και δυσκολίες, τη σταθεροποίηση της διεθνούς θέσης της χώρας και τη δημιουργία των προϋποθέσεων για λήξη της παρατεταμένης ύφεσης.

Σήμερα, μπορούμε να αισιοδοξούμε.

Συγκρατημένα αλλά ρεαλιστικά.                                                   

3. Κατηγορείται η Κυβέρνηση, στην οποία είστε μέλος, ότι ακολουθεί επικίνδυνο μονόδρομο στην οικονομία. Οι άνθρωποι θυσιάζονται, η κοινωνία διαλύεται, η λιτότητα θρονιάστηκε για τα καλά στη χώρα μας κι έγινε αυτοσκοπός. Αλήθεια; Μισή αλήθεια; Ανεύθυνες κουβέντες του καφενείου; Κακόπιστη κριτική; Αντιπολιτευτικός οίστρος;

Η λιτότητα σίγουρα δεν είναι ο κύριος σκοπός.

Όμως, παραλάβαμε τη διακυβέρνηση της χώρας όταν αυτή βρισκόταν στο μέσο ενός ανηφορικού «τούνελ».

Κρίναμε ότι η εθνικά ορθή επιλογή ήταν να επιταχύνουμε προς τα εμπρός. Και αυτό κάνουμε.  

Όμως θέλω να σας πω ότι είχαμε και έχουμε υποχρέωση εμείς οι ίδιοι να συμμορφώσουμε τα του οίκου μας…

Και να προσπαθήσουμε να το πετύχουμε αυτό με το δικαιότερο δυνατόν τρόπο. 

Βέβαια η λιτότητα, αν και αναγκαία ορισμένες φορές, δεν είναι από μόνη της ικανή για να μας βγάλει από την κρίση.

Πρέπει να συμπληρώνεται και από άλλες πολιτικές, αναπτυξιακού χαρακτήρα, όπως άλλωστε και γίνεται.

Στη συζήτησή μας αυτή, δεν επιθυμώ να σχολιάσω την Αντιπολίτευση.

4. Όμως τι θα μπορούσαμε να πούμε στους γονείς μας που έμειναν χωρίς δουλειά ή που φοβούνται μην τη χάσουν; Σ΄αυτούς που μειώθηκε δραματικά το εισόδημά τους τι λέμε; Πώς να παρηγορήσουμε τους χαρατσόπληκτους, τους μονίμως φοροπληγωμένους, από την ανελέητη φοροεπιδρομή; Σίγουρα προς το παρόν επιβιώνουμε «κουτσά στραβά». Πότε θα ζήσουμε;

Είναι αλήθεια ότι το κόστος που κατέβαλε η ελληνική κοινωνία για να επιτευχθεί η σταθεροποίηση της κατάστασης, αναμφίβολα, ήταν και είναι υψηλό.

Ωστόσο, καταφέρνουμε να σταματήσει αυτή η διαρκής, επώδυνη συνεισφορά της κοινωνίας και της ελληνικής οικογένειας.

Σήμερα, έχει ανακοπεί η πτωτική πορεία, καθώς, παρά τις καθυστερήσεις και τις αστοχίες προηγούμενων ετών, έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές αλλαγές.

Είναι εθνική ανάγκη να διαφυλαχθούν όλα όσα έχουν επιτευχθεί με τόσο μεγάλο κόστος.

Σήμερα δεν ωφελεί να φλερτάρουμε με πισωγυρίσματα.

Δεν ωφελεί να ρισκάρουμε με δοκιμές.

Πιστεύω ότι η ορθή εθνική επιλογή είναι να προχωρήσουμε αταλάντευτα μπροστά, ώστε να βγούμε από την κρίση μια ώρα αρχύτερα.

Και σταδιακά ανακάμπτοντας, να στηρίζουμε πρώτιστα αυτούς που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση.

Ήδη έχουμε αρχίσει να το κάνουμε…

 

5. Τι είναι τελικά το πολυθρύλητο πρωτογενές πλεόνασμα; Πόσο θα βοηθήσει ώστε να μειωθεί το πλεόνασμα απελπισίας, απαισιοδοξίας, ανησυχίας, κατήφειας και αβεβαιότητας που διακατέχουν τον απλό Έλληνα πολίτη;

Πρόκειται για έναν «τεχνικό» όρο.

Ουσιαστικά, το πρωτογενές πλεόνασμα είναι τα χρήματα που μένουν στη «ταμείο» του κράτους κάθε χρόνο, αφού έχει πληρώσει, πλην τόκων, τις υποχρεώσεις του.

Δηλαδή, πρωτογενές πλεόνασμα υπάρχει όταν τα έσοδα του κράτους υπερκαλύπτουν όλες τις δαπάνες του, που δεν σχετίζονται με την πληρωμή τόκων.

Το πρωτογενές πλεόνασμα που πετύχαμε για το 2013 είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη, γεγονός που αντανακλά τις μεγάλες και επώδυνες, για τους πολλούς, προσπάθειες της ελληνικής κοινωνίας.

Αυτή η εξέλιξη προσθέτει διαπραγματευτική δύναμη στη χώρα, θα ενεργοποιήσει τις δεσμεύσεις των ευρωπαίων εταίρων μας για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους και θα προσδώσει βαθμούς ελευθερίας για συντεταγμένη έξοδο από την αυστηρή λιτότητα.

Οπότε καταλαβαίνετε, λοιπόν, ότι θα βοηθήσει πολύ στην αναστροφή του αρνητικού κλίματος που περιγράφετε.

Στο πρακτικό πεδίο τώρα, το κράτος, χρησιμοποιώντας τα χρήματα που εξοικονόμησε, θα μπορέσει, όπως προανέφερα, να διευκολύνει, όσο μπορεί, τους πολίτες που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση και έχουν μεγαλύτερη ανάγκη.

6. Εμείς οι νέοι από τη φύση μας είμαστε αισιόδοξοι αλλά: Ακούμε καθημερινά για κλεψιές, παγαποντιές και λαθροχειρίες. Βλέπουμε το ρουσφέτι και την ημετεροκρατία καλά να κρατούν. Ζούμε μια παιδεία μίζερη και δίχως μπούσουλα. Βιώνουμε την απαξίωση κάθε θεσμού και το γκρέμισμα κάθε ηθικού φραγμού. Η χώρα μας είναι βαριά άρρωστη. Οικονομικά, ηθικά, πολιτικά. Πώς θα γίνει ανάταξη του ασθενούς;

Δεν θα διαφωνήσω μαζί σας.

Ένα από τα κύρια ζητούμενα της περιόδου που διανύουμε, είναι ο καθορισμός του νέου εγχώριου παραγωγικού και οικονομικού υποδείγματος.

Υπόδειγμα που πρέπει να οικοδομήσουμε, πέρα και πάνω από «Μνημόνια».

Υπόδειγμα, που μέχρι πρόσφατα, χαρακτηρίζονταν από, εμφανείς αλλά και υποβόσκουσες, μακροχρόνιες παθογένειες στο αξιακό, στο θεσμικό, στο πολιτικό, στο κοινωνικό και στο οικονομικό πεδίο.

Υπόδειγμα που χαρακτηρίζονταν από αρκετές δομικές, κυρίως, ενδογενείς αδυναμίες.

Όπως αυτές που περιγράφετε.

Η χώρα μας, λειτούργησε επί πολλές δεκαετίες, περισσότερο ή λιγότερο ανά περίοδο, σε συνθήκες ασταθούς ισορροπίας.

Ωστόσο, δεν υπάρχει εύκολη οδός για την εθνική αξιοπρέπεια και την ευημερία μας στο σύγχρονο, ανταγωνιστικό, διεθνές περιβάλλον.

Υπάρχει μόνο μία οδός, που προσδιορίζεται από:

§  Την επαναδιατύπωση και την εμπέδωση ενός σύγχρονου αξιακού κώδικα.

§  Την καλλιέργεια κουλτούρας κοινωνικής και πολιτικής συνεννόησης, συγκλίσεων και δημιουργικών συνθέσεων.

§  Τη διαχρονική και αταλάντευτη εφαρμογή ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου για τη χώρα.

§  Την υλοποίηση σύγχρονων πολιτικών, που είναι συμβατές με το εθνικό, αλλά και το ευρωπαϊκό, σχέδιο.

§  Την εμπέδωση και προώθηση της κοινωνικής συνοχής.

§  Την έντιμη, σκληρή, αποτελεσματική και ποιοτική εργασία από όλους μας.

Αυτή είναι η ορθή οδός, που πρέπει να βαδίσουμε.

Αυτή μας επιβάλλει η μακραίωνη, διακριτή ιστορία μας.

Ο κάθε πολίτης οφείλει αναλάβει τις ευθύνες του, στο βαθμό βεβαίως που του αναλογούν, και να κατανοεί τις συνέπειες των πράξεών του.

Δεν μπορούμε να ζητάμε να καλυτερέψουν τα πράγματα στη χώρα, κάνοντας διαπιστώσεις, σχολιασμούς από την «κερκίδα» και ρίχνοντας αναθέματα ενώ δρούμε με τρόπο που δεν συνάδει με τους στόχους της πατρίδας.

Κατά συνέπεια, θα σας απαντούσα με μια γνωστή φράση:

«Να γίνουμε εμείς η αλλαγή που επιθυμούμε στον κόσμο».

7. Αναμφισβήτητα η Δημοκρατία είναι το καλύτερο πολίτευμα. Ωστόσο πολλοί υποστηρίζουν πως οι πολιτικοί με τη νοοτροπία, τα καμώματα, τη συμπεριφορά τους και την υστεροβουλία τους τη μετατρέπουν σε φάντασμα του εαυτού της. Τι πρέπει να γίνει κατά τη γνώμη σας έτσι ώστε η δημοκρατία μας να γίνει αξιόπιστη και πολυσέβαστη;

Το πολιτικό σύστημα αποτελεί αντανάκλαση των διεργασιών οι οποίες συντελούνται στην κοινωνία και την οικονομία.

Αν δεχθούμε αυτή τη θέση σας, λέω ότι η βελτίωση της ποιότητας της δημοκρατίας μας είναι υπόθεση όλων μας.

Βεβαίως, πρώτοι εμείς, που ασχολούμαστε με τα κοινά, οφείλουμε να δίνουμε το παράδειγμα.

8. Γιατί οι πολιτικοί λένε ψέματα ή τελοσπάντων δε λένε την αλήθεια όποια κι αν είναι αυτή στους πολίτες;

Θέλω να επισημάνω το εξής:

Όπως υπάρχουν πολίτες που ψεύδονται ή εξαπατούν, υπάρχουν και εκείνοι που είναι ειλικρινείς, έντιμοι και δημιουργικοί.

Το ίδιο ισχύει και για όσους ασχολούνται με την πολιτική…

9.   Ένας σοβαρός και αποτελεσματικός πολιτικός λένε πως πρέπει να έρχεται από το μέλλον. Εσείς ως νέος άνθρωπος και σχετικά νέος πολιτικός βλέπετε να υπάρχει σε επάρκεια αυτό το είδος του πολιτικού;

Θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω μαζί σας.

Θεωρώ ότι ένας σοβαρός και αποτελεσματικός πολιτικός θα πρέπει, πρωτίστως, να κατανοεί τις συνθήκες και τα προβλήματα της εποχής του.

Να βλέπει στο μέλλον, να σχεδιάζει στρατηγικές, να προγραμματίζει και να υλοποιεί με δικαιοσύνη και αποτελεσματικότητα.

Άλλωστε, λέγεται ότι «η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού οράματος».

Τους πολιτικούς τους δημιουργούν και τους καθιερώνουν οι πολίτες.

Ποτέ και ουδείς δεν μπορεί να καθιερωθεί ως πολιτικός από μόνος του.

10. Υπάρχει ένα σύνθημα: «Κατώτερο μισθό στον πρόεδρο (πρωθυπουργό, υπουργό Οικονομικών) για να δει τι σημαίνει». Οι πολιτικοί μας ξέρουν τι σημαίνει υγεία της συμφοράς, φτώχεια, ανεργία, κατώτερος μισθός; Κι όμως εκ τούτου κατανοούν αυτούς που βρίσκονται σ’ αυτήν την κατάσταση; Αν ναι πώς και υπογράφουν μνημόνια, μεσοπρόθεσμα, οριζόντιες περικοπές κλπ.; Μας λένε πως σώζουν την Ελλάδα. Μήπως κινδυνεύουμε, αν τελικά σωθεί η Ελλάδα, οι Έλληνες να έχουν πεθάνει;

Μιλάω με πολλούς συμπατριώτες μου, και άλλους πολίτες, και είμαι σε θέση να γνωρίζω την απελπισία που προκαλούν τα οικονομικά προβλήματα σε πάρα πολλές οικογένειες.

Η απάντηση στο ερώτημά σας είναι συγκεκριμένη.

Κανένας Υπουργός δεν θα υπέγραφε και κανένας Βουλευτής δεν θα ψήφιζε τις περικοπές που αναφέρατε, εάν ήταν πεπεισμένος ότι υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις.

Λύσεις για να βρεθούν τα χρήματα που λείπουν από την χώρα, ώστε να συνεχίσει να προσφέρει υπηρεσίες στους κατοίκους της.

Όπως σας είπα, η Ελλάδα λειτουργούσε, περισσότερο ή λιγότερο ανά περίοδο, σε συνθήκες ασταθούς δημοσιονομικής ισορροπίας.

Η κατάσταση αυτή, όπως ήταν φυσικό, επιδεινώθηκε μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης στις ΗΠΑ το 2007 και τη διάχυσή της στην Ευρώπη από το 2008.

Η μεταγενέστερη εξέλιξη των πραγμάτων στη χώρα μας είναι γνωστή.

Η κρίση δανεισμού, η προσφυγή της χώρας στο Μηχανισμό Στήριξης και η εφαρμογή ενός «ασφυκτικού» Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής από το 2010.

Από εκείνη τη στιγμή και έπειτα, η χώρα έχει βρεθεί σε μία επώδυνη δοκιμασία, κατά την οποία οι πολίτες κατέβαλαν τεράστιες θυσίες.

Σήμερα, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι οι θυσίες αρχίζουν να πιάνουν τόπο.

11. Πιστεύετε ότι η σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένωση λαών; Οι μεγάλοι εμπνευστές της αν ζούσαν σήμερα τι θα έλεγαν;

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλουμε να είναι μια ένωση λαών.

Δυστυχώς, αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι τα έθνη της Ευρώπης θέτουν πάντα το κοινό, ευρωπαϊκό συμφέρον πάνω από το αυστηρά εθνικό συμφέρον.

Αν λάβουμε υπόψη τη διαφορετικότητα τόσο του ρόλου τους στο διεθνές σύστημα όσο και των συμφερόντων τους, δεν είναι παράλογο να υπάρχουν, ορισμένες φορές, διαφορετικές προσεγγίσεις σε πτυχές των ζητημάτων.

Βέβαια, είναι αλήθεια ότι οι μεγάλοι που εμπνεύστηκαν και τροχιοδρόμησαν την ενοποίηση της Ευρώπης, θεωρούσαν ως ακρογωνιαίο λίθο τη δημιουργική αλληλεγγύη των εταίρων.

Κατά την πεποίθησή μου, πρέπει όλοι μας να επανέλθουμε στην κοίτη που οριοθέτησαν οι μεγάλοι δημιουργοί.

Η μυωπική οπτική, οι ιδεοληψίες, οι δογματισμοί, η πρακτική της επιβολής επιτείνουν και επεκτείνουν τις κρίσεις.

Σίγουρα, οι οραματιστές της ενωμένης Ευρώπης δεν θα ήταν ευχαριστημένοι με τη σημερινή κατάσταση.

12. Το Ευρώ θέλουμε δε θέλουμε είναι το νόμισμά μας. Ακούμε πολλούς να το θεωρούν αιτία πολλών κακών και κύριο αρνητικό παράγοντα για την τωρινή μας κατάσταση. Σίγουρα δε θα συμμερίζεστε αυτό το κατηγορητήριο. Ποια είναι τα επιχειρήματά σας;

Το Ευρώ θέλουμε να είναι το νόμισμά μας.

Σε εθνικό επίπεδο, τα ενδογενή και εξωγενή αίτια της κατάστασης που βιώνει η χώρα μας εντοπίζονται σε διάφορα πεδία.

Το εγχώριο υπόδειγμα είχε διαχρονικά αδύνατα σημεία, όπως σας προανέφερα.

Αυτά ίσχυαν από τότε που χρησιμοποιούσαμε τη δραχμή.

Κατά συνέπεια, θεωρώ ότι κάθε συζήτηση σχετικά με την χρησιμότητα του Ευρώ και για την υπαιτιότητά του για την κατάσταση στην οποία βρεθήκαμε, είναι αποπροσανατολιστική.

Βέβαια, μπροστά στην πολυδιάστατη παγκόσμια κρίση η Ευρώπη βρέθηκε «ανοχύρωτη», χωρίς μηχανισμούς αντίδρασης και αντιμετώπισης της κρίσης, με το εγχείρημα της οικονομικής και νομισματικής ενοποίησης, δομικά και θεσμικά, ημιτελές.

Και έθεσε σε κίνδυνο την ίδια τη βιωσιμότητα του κοινού νομίσματος.

Η βελτίωση, ενδυνάμωση και θωράκιση του θεσμικού πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, αποτελούν βασική προϋπόθεση για να μην ξαναβρεθούν οι κοινωνίες σε δύσκολες καταστάσεις αντίστοιχες των τελευταίων ετών.

Και προς αυτή την κατεύθυνση κινούμαστε, τόσο στην Ελλάδα όσο και σττην Ευρώπη.

Θέλουμε να ανήκουμε στη ζώνη του Ευρώ.

Αυτό δεν επιβάλλεται, επιλέγεται.

Παράλληλα, όμως, η Ευρώπη οφείλει να επιτύχει και να διασφαλίσει μια «ισορροπία» μεταξύ των πολιτικών δημοσιονομικής σταθερότητας και των πολιτικών ανάπτυξης, ώστε να ενισχυθεί καθοριστικά η απασχόληση και να τονωθεί η συνοχή, σε ευρωπαϊκό και περιφερειακό επίπεδο.

13. Η χώρα μας είναι ανεξάρτητη; Είναι υπό κατοχή; Έχει τη δυνατότητα να χαράξει δική της πολιτική; Η Ευρωπαϊκή Ένωση, το ΔΝΤ, η Τρόικα αφήνουν περιθώρια;

Η Ελλάδα είναι κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ανήκει στην Ευρωζώνη, δηλαδή στις χώρες που χρησιμοποιούν το Ευρώ.

Να σας θυμίσω ότι ήταν το 10^ο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκης Ένωσης, και από τότε αρκετές χώρες κατάφεραν να μπουν σε αυτή, αλλά και πολλές προσπαθούν ακόμα.

Σίγουρα, ως κράτος-μέλος της Ευρωζώνης, πέρα από τα πολλά οφέλη, έχει υποχρεώσεις και περιορισμούς.

Και στο πεδίο της οικονομικής πολιτικής.

Αυτοί οι περιορισμοί έγιναν ασφυκτικοί από το 2010, όταν η χώρα ωθήθηκε στο Μνημόνιο.

Και αναγκάστηκε να εφαρμόζει ένα πολύ αυστηρό Πρόγραμμα, με περιορισμένους βαθμούς ελευθερίας.

Ωστόσο, οι περιορισμοί αυτοί αμβλύνονται σταδιακά, με την προσπάθεια που καταβάλουν οι πολίτες.

Όσο εμείς είμαστε συνεπείς στις δεσμεύσεις που έχουμε αναλάβει και πετυχαίνουμε τους στόχους μας, τόσο ανακτούμε μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων.

Τα αποτελέσματα είναι πλέον ορατά.

14. Εμείς οι μαθητές νιώθουμε εγκλωβισμένοι σ’ ένα εκπαιδευτικό σύστημα συνεχώς μεταρρυθμιζόμενο, ουδέποτε ολοκληρωμένο και ελάχιστα ελκυστικό και αποτελεσματικό. Ματώνουν οικονομικά οι γονείς μας ν’ αποκτήσουμε πτυχία. Τι να τα κάνουμε; Να συντάσσουμε βιογραφικά; Να γίνουμε μετανάστες; Να τα κορνιζώσουμε και να γίνουνε ντελιβεράδες; Να ξημεροβραδιαζόμαστε στο Γραφείο κάποιου πολιτικού μπας και μας τακτοποιήσει;

Να μην αφήσετε τις όποιες αρνητικές καταστάσεις να λειτουργήσουν αποτρεπτικά για εσάς και τις επιλογές σας.

Προτρέπω την καθεμία και τον καθένα από εσάς να αναρωτηθεί, με σοβαρότητα και ρεαλισμό, τι θα ήθελε να κάνει στη ζωή του.

Έπειτα, να αναρωτηθεί εάν πραγματικά το όνειρό του ταιριάζει με τις ικανότητές του.

Κι έπειτα να το προσπαθήσει.

Ακόμα και αν ο στόχος δεν επιτευχθεί με μιας, δεν θα πρέπει να αποθαρρυνθείτε.

Η ζωή είναι ένας αγώνας αντοχής και όχι ταχύτητας.

Δεν κρίνεται από μία μόνο προσπάθεια.

Και αν όλα πάνε κατ’ ευχήν, η δική σας γενεά δεν θα χρειαστεί τις μεθόδους και δεν θα οδηγηθεί σε επιλογές που αναφέρετε στην ερώτησή σας.

15. Όλοι κάνουμε λάθη. Δίχως να το εκλάβετε ως αδιακρισία, θα θέλατε να μας πείτε ένα μεγάλο σας λάθος και αντίστοιχα μια πολύ θετική σας ενέργεια που μπορεί να είχαν αντίκτυπο στο Χρήστο Σταϊκούρα απλά ως πρόσωπο, αλλά και ως δημόσιο πρόσωπο;

Θεωρώ ότι το μεγάλο μου λάθος είναι ο λίγος χρόνος που αφιερώνω στην κόρη μου. Ειδικά εφέτος που ξεκίνησε το Δημοτικό. Ως άνθρωπος προσπαθώ να διορθωθώ...

Θετική ενέργεια θεωρώ ότι είναι η προσπάθεια που έχω καταβάλει, μαζί και με άλλους συμπατριώτες μας, προκειμένου να διατηρηθεί και να ενισχυθεί η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην πόλη μας. Ως πολιτικός, αλλά και ως πανεπιστημιακός, έχω μία ιδιαίτερη ευαισθησία...   

16. Τελικά αξίζει τον κόπο μερικοί από εμάς να γίνουμε πολιτικοί; Πώς θα το πετύχουμε; Εσείς τι θα μας συνιστούσατε; Τι πρέπει να κάνουμε και τι όχι για να μπούμε στην πολιτική; Τι χρειάζεται για να ξεκινήσουμε; Τι για να ξεχωρίσουμε; Τι ιδιαίτερα προσόντα απαιτούνται;

Κατ’ αρχήν όλοι μας οφείλουμε να ασχολούμαστε με τις δημόσιες υποθέσεις, με την πολιτική.

Να είμαστε ενεργοί και δημιουργικοί πολίτες.

Όποιος ή όποια έχει τη ροπή της προσφοράς προς την πατρίδα και τους συμπολίτες του, μπορεί να εκτεθεί ζητώντας την εμπιστοσύνη των μελών των εκλεκτορικών σωμάτων.

Όταν την πάρει, τότε γίνεται πολιτικός.

Τόνισα και προηγουμένως ότι ο πολιτικός δεν αυτοχρίζεται.

Άρα, ο κάθε ένας και η κάθε μια από εσάς, εφ’ όσον έχει αυτή τη ροπή μπορεί να θέτει τον εαυτό του υπό την κρίση των εκλεκτορικών σωμάτων.

17. Κύριε Υπουργέ, θα μπορούσαμε να μιλάμε ώρες. Είστε πολύ καλός και ευγενικός συζητητής. Γνωρίζουμε όμως πως έχετε πολλές υποχρεώσεις και καλό είναι να σταματήσουμε εδώ. Μήπως αλήθεια σας ρωτήσαμε κάτι που δεν έπρεπε ή δε σας ρωτήσαμε κάτι ενώ θα έπρεπε;

Κάθε άλλο.

Οι ερωτήσεις σας ήταν καίριες και, θα έλεγα, αφοπλιστικά ειλικρινείς.

Είσαστε σε κλίμα που εκτιμώ ιδιαίτερα.

18. Οι απαντήσεις σας είναι ενδιαφέρουσες. Ζητάμε συγγνώμη αν κάπου κάναμε κατάχρηση της ευγενικής φιλοξενίας σας. Η συνέντευξή σας πάντως θα είναι στολίδι για την εφημερίδα μας. Σας ευχαριστούμε για άλλη μια φορά και σας ευχόμαστε από καρδιάς υγεία, δύναμη και επιτυχία στο έργο σας. Και μια τελευταία χάρη: Πέστε μας τρεις τουλάχιστον αισιόδοξες λέξεις για εμάς τους νέους, για την  πατρίδα μας, για το μέλλον μας.   

Εγώ σας ευχαριστώ για την φιλοξενία στο έντυπό σας.

Ήταν, πραγματικά, μεγάλη μου χαρά και τιμή που τα είπαμε.

Εύχομαι ολόψυχα, στην καθεμιά και στον καθένα σας, να είστε γεροί και να έχετε επιτυχία στα μελλοντικά σας σχέδια.

Να εκπληρώσετε τα όνειρά που κάνετε για τη ζωή σας.

Να παλέψετε για αυτά.

Με αποφασιστικότητα, εντιμότητα και δημιουργικότητα.

Η πατρίδα, με τη συμβολή όλων, πρέπει με αξιοπρέπεια να πάει και θα πάει μακριά.

Σας εμπιστεύομαι.