Εκπαίδευση, Παιδεία, Μόρφωση: Που οδηγούν τελικά;

   Στη σημερινή εποχή παρατηρείται έντονα το φαινόμενο της αλλοίωσης των όρων εκπαίδευση και μόρφωση. Οι έννοιες των δύο αυτών λέξεων έχουν αφομοιωθεί λανθασμένα από το σύνολο των πολιτών της ευρύτερης κοινωνίας και ιδιαίτερα από τη νέα γενιά. Το γεγονός αυτό οφείλεται τόσο στο ακατάλληλα δομημένο εκπαιδευτικό σύστημα, όσο και στα πρότυπα-ιδεώδη που προβάλλονται από την πολιτεία.

  Με τον όρο εκπαίδευση εννοούμε τη μόρφωση που παρέχεται από το σχολείο. Επιπλέον εννοούμε τη θεσμοθετημένη και ελεγχόμενη διαδικασία από την πλευρά της πολιτείας ή άλλου φορέα με στόχο τη μετάδοση ενός συστήματος γνώσεων και αξιών στη νέα γενιά για την ένταξη και τη δραστηριοποίησή της μέσα στο κοινωνικό σύνολο.

  Αντιθέτως, η μόρφωση δηλώνει την ηθική, πνευματική και κοινωνική διαμόρφωση της ανθρώπινης προσωπικότητας και διακλαδίζεται σε δύο υποκατηγορίες : την ενεργητική και παθητική μόρφωση. Από τη μια πλευρά η ενεργητική είναι η ενέργεια που αποσκοπεί στην απόδοση μιας συγκεκριμένης μορφής του εσωτερικού του ανθρώπου. Από την άλλη πλευρά η παθητική είναι το αποτέλεσμα της δράσης του παιδαγωγού, δηλαδή η ήδη διαμορφωμένη εσωτερική μορφή του ανθρώπου.

  Στις ημέρες μας, η μόρφωση αποκτά νόημα μέσα από ανώτερες επιδιώξεις και ιδεώδη, τα οποία καλείται να υιοθετήσει ο άνθρωπος στη ζωή του επιδεικνύοντας παράλληλα προσήλωση και στα αιτήματα της εποχής του. Η παιδεία είναι ένας από τους δρόμους μέσα από τον οποίο τα άτομα μπορούν να υλοποιήσουν αυτές τις επιδιώξεις. Επιπροσθέτως, αποτελεί το βαθύτερο περιεχόμενο της αγωγής και της μόρφωσης που δηλώνει την ορθή διαπαιδαγώγηση αλλά και την καλλιέργεια των ικανοτήτων και των αρετών του ατόμου σε μεγάλο βαθμό.

  Η λέξη ''παιδεία'' συνοδεύει αναπόφευκτα τη ζωή μας από τη γέννηση μέχρι το θάνατο. Ωστόσο, ο μέσος πολίτης έχει παρανοήσει τη λέξη παιδεία, την οποία πρακτικά συγχέει με τη λέξη εκπαίδευση. Η κλασική έννοια της παιδείας δεν αποσκοπεί στην στείρα συσσώρευση γνώσης, αλλά στοχεύει στην ατομική ευτυχία. Δυστυχώς, όμως, έχει γίνει αισθητή η μανιώδης αφοσίωση στην απόκτηση προσόντων για την πραγμάτωση της ''επιτυχίας'', κάτι το οποίο μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια της ευτυχίας. Οι τίτλοι σπουδών έχουν αποκτήσει πλέον καθαρά εμπορική αξία, συντηρώντας έτσι τα συμφέροντα της ακαδημαϊκής βιομηχανίας.

  Για να θεωρείται κανείς, λοιπόν, ευτυχισμένος άνθρωπος χρειάζεται παιδεία, ενώ για να βρει κανείς πια εργασία χρειάζεται εκπαίδευση. Οι άστοχες και παρανοειδείς αλλαγές του εκπαιδευτικού συστήματος οδηγούν τους μαθητές στο απόλυτο χάος με αποτέλεσμα να εξυπηρετούν τα συμφέροντα της προπαγάνδας.

  Λαμβάνοντας υπ’όψιν τα προαναφερόμενα, διαπιστώνουμε ότι η εκπαίδευση σκοπεύει στην ένταξη των πολιτών στην κοινωνία της αγοράς και όχι στην πνευματική και ψυχική καλλιέργειά τους. Ευελπιστούμε, λοιπόν, ότι μελλοντικά η παιδεία θα έχει ως στόχο όχι μόνο την υλική ευμάρεια και την απόκτηση στείρων γνώσεων, αλλά θα εστιάζει στην ανάπτυξη της ανθρωπιάς και της συνείδησης και στην μεγιστοποίηση της ψυχικής ικανοποίησης των ανθρώπων.

Αναστασία Σιδηρά , Ιωάννα Παπαποστόλου, Λυδία Παπαδοπούλου, Βίλη Παπαθανασίου